15.11.2023
Üremenin en önemli parçalarından biri olan sperm, aslında küçük hücrelerdir. Üreme ve doğurganlık söz konusu olduğunda mutlaka adı geçen sperm nedir öğrenmek, sperm oluşumu, sperm sayısı ve sperm içeriği içeriği konularında bilgi sahibi olmak için yazımızı okuyabilirsiniz.
İçerikler (Gizle-)
Sperm Nedir?
Sperm Nasıl Oluşur?
Sperm Kaç Gün Yaşar?
Sperm Nelerden Oluşur?
Sperm Sayısı Kaç Olmalıdır?
Sperm Rahimde Kaç Gün Yaşar?
Sperm Morfolojisi Nasıldır?
“Sperm nedir?” sorusunun yanıtı kısaca; “Erkek üreme hücresidir.” şeklinde verilebilir. 23 kromozama sahip sperm, genel bir insan hücresinin yarısı kadardır. Bu özelliği ile erkek vücudundaki en küçük hücre olarak tanımlanır. Bir sperm ortalama 0,05 milimetredir. Erkek vücudu sürekli olarak sperm üretir. Boşalma sonrasında milyonlarca sperm salgılar. Bir sperm, dişi üretme sisteminde yer alan yumurta ile birleşebildiğinde insan embriyosu oluşur.1,2
“Sperm nedir?” sorusunun yanıtını merak eden kişiler, “Meni nedir?” sorusunun yanıtını da merak eder. Meni, sperm hücresi taşıyan ve penis aracılığıyla boşaltılan bir sıvıdır. Boşalma sonrası meni içerisinde yer alan spermler uzun bir süre yaşayamaz. Meni kuruduğunda içerisindeki spermler de ölmüş olur.3
Sperm, erkek üreme sistemi aracılığıyla üretilir. Spermin üretim süreci ve zamanı tıbbi olarak spermatogenez olarak adlandırılır.2 Spermin oluşumu aşağıdaki adımlardan meydana gelir:
“Sperm nedir?” ve “Meni nedir?” soruları kadar spermin boşalmadan sonra kaç gün yaşayacağı da yanıtı en çok merak edilen sorulardan biridir. Sperm, boşalma sürecine kadar epididimde kalır. Boşalmadan sonra hayatta kalma süresi ise koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Cinsel ilişki sonrası ejaküle edilen sperm, dişi üreme kanalına aktarılır. Burada birkaç gün canlı kalabilir. Bu aşamada döllenme gerçekleşebilir ya da gerçekleşmeyebilir. Ancak erkek dışarıya boşaldığında yani meni dışarıya çıktığında ömrü çok daha kısadır. Meni, bir suyun içerisine girdiğinde spermlerin hayatta kalma süresi birkaç dakikadır. Suda kimyasal maddeler varsa bu süre sadece birkaç saniyedir. Bir yüzeye bırakılan bir menide yer alan spermler ise ancak meni kuruyana kadar hayatta kalabilir. Ancak tıbbi müdaheleler ile spermlerin onlarca yıl saklanması da mümkündür. Bunun için kişiden meni alınıp dondurulur.3,5
Tek bir hücreden oluşan sperm, gelecek nesillere kadar aktarılacak genler içerir. Sperm bir mikroskop altında incelendiğince; kafa, gövde ve kuyruk olarak üç parçadan oluştuğu görülür. Kafa kısmında kromozomları oluşturan ve bir DNA materyali olan kromatin yer alır. İnsan hücresindeki 46 kromozomun yarısı spermin baş kısmında yer alır. Kalan yarısı ise dişi üreme sistemindeki yumurtadan gelir. Kafa kısmında, akrozom adı verilen başlık formlu bir kısım da bulunur. Burada da döllenmeye yardımcı olan proteinler yer alır. Orta bölüm olan gövde kısmında mitokondri vardır. Sperm hücresinin hareket etmesini sağlayan enerji mitokondriden gelir. Spermin kuyruk kısmı ise spermi döllenme için yumurtaya doğru iter.1,2
İçerisinde sperm yer alan meni oluşumu da oldukça merak edilir. Meni; az miktarda besin maddeleri, sperm ve sudan oluşur. İçerisinde az miktarda da olsa kalsiyum, sitrat, fruktoz, glikoz, laktik asit, magnezyum, potasyum, protein, çinko yer alır. Ancak içerisinde besin maddelerinin yer alması meninin yenilebilir bir madde olduğunu göstermez. Meni, oral seks esnasında çok az miktarda da yutulsa da cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona neden olabilir.3,6
Sperm sayısı için net bir rakam yoktur. Normal değerlerde sayılan sperm sayısı mililitre meni başına 15 milyon ile 200 milyon, hatta daha fazlası da olabilir. Bir boşalmada ortaya çıkan menide 200 ile 300 milyon sperm bulunur. Sadece 1 mililitre menide 15 milyondan az sperm bulunuyorsa ya da ejakülat başına toplam sperm sayısı 39 milyonun altındaysa sperm sayısı düşük olarak kabul edilebilir.6,7
Sperm sayısının az olması, herhangi bir rahatsızlığın göstergesi değildir. Bu durum sadece üremenin sekteye uğramasına ve embriyo oluşumu şansının azalmasına neden olabilir. Ancak sperm sayısı, üreme sorunlarından sadece bir tanesidir. Sperm sayısı düşük seviyelerde görülen erkeklerin, hiçbir sorun yaşamadan çocuk sahibi olduğu da görülebilir.7
Bazı kişiler sperm sayısı olduğu gibi meni sayısı olduğunu da düşünebilir. Ancak meni sayısı olarak verilebilecek değer ancak boşalmada ortaya çıkan meni miktarıdır. Erkekler, boşalma başına 1,5 ila 5,0 mililitre meni ortaya çıkarabilir.8
“Sperm Kaç Günde Yaşar?” başlığı altında da bahsedildiği üzere sperm, birkaç saniyeden onlarca yıla kadar hayatta kalabilir. Bunun için önemli olan bulunduğu koşullardır. Spermin rahimde kalma süresi ise 5 gündür. Boşalma sonrası rahime aktarılan spermler rahim içerisinde 5 gün boyunca hayatta kalabilir, sonrasında ise yok olur. Dolayısıyla adet döneminde korunmasız ilişkiye girilse de tarihe bağlı olarak yine de hamile kalınması mümkün olabilir. Çünkü regl dönemi bittikten sonra kısa bir süre sonra yumurtlayabilirsiniz. Bu süreçte spermler hala canlıysa yumurtayı dölleyebilir.9
Sperm morfolojisi, spermin boyutunu ve şeklini ifade eder. İnsan, hayvan ve bitki spermlerinin morfolojisi birbirinden farklıdır. Erkek üreme hücresi olarak görev yapan normal bir insan sperminin oval formlu bir kafası, bir gövde kısmı ve flagellum isimli uzun bir kuyruğu vardır. Kafa kısmı, 5 ila 6 mikrometre uzunluğundadır. Genişliği ise 2,5 ila 3,5 mikrometredir. Bu kafayı %40 ile %70 oranında kaplayan bir başlık vardır. Spermin kendine has morfololojisi, onun hedefine en rahat, doğru ve hızlı bir şekilde ulaşmasını sağlar. Sanki yüzer biçimde yumurtaya doğru süzülür.10
Sperm morfolojisi normalin dışına çıkıp farklı bir görünüme de sahip olabilir. Spermin büyük bir kafa kısmına sahip olduğu durum, makrosefali olarak adlandırılır. Bu tür bir morfolojiye sahip olan spermler, genellikle fazladan kromozom taşır. Yumurtayı döllerken de sorunlar yaşar. Globozospermi ise akrozomun olmadığı ya da kafa kısmının iç kısımlarının eksik olduğu anormal bir sperm morfolojisidir. Bunların dışında pek çok anormal sperm morfolojileri de olabilir. Bu tip anormal sperm morfolojileri üreme sürecini etkileyebilir. Ancak anormal morfolojiye sahip spermlere sahip olmak embriyonunun oluşma şansını düşürse de kesin olarak engellemeyebilir.11
Yine de anormal sperm morfolojisini engelemeye ve spermlerinizin normal sperm morfolojisine uygun olmasını sağlamaya destek olmak için için sigara içmekten ya da aşırı alkol almaktan kaçınabilir, düzenli egzersiz yapabilir, sağlıklı beslenmeye özen gösterebilir, kiloluysanız kilo vermeye çalışabilirsiniz.10
“Sperm nedir, nasıl oluşur, kaç gün yaşar?” ile “Meni nedir?” sorularını yanıtladık. “Erkeklerde cinsel isteksizlik nedenleri nelerdir?”, “Erken boşalma çözümleri nelerdir?” , “İlk ilişki sırasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?” , “Prezervatif nedir?” gibi cinsellikle ilgili pek çok konuda bilgi almak için diğer içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
Önerilen Bloglar
Andropoz Nedir Andropoz Belirtileri Nelerdir
Kadınlarda olduğu gibi erkeklerde de yaşlanmaya bağlı olarak hormonal değişiklikler meydana gelir.
Devamını OkuMenopoz Nedir Ve Menopoz Belirtileri Nelerdir
Kadınlara has bir durum olan menopoz, doğal bir biyolojik süreçtir.
Devamını OkuErken Regl Olma Nedenleri Nelerdir
Kadınlarda her ay rahim duvarının dökülmesiyle yaşanan kanama, regl olarak adlandırılır.
Devamını Oku