Hepatit B Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

İçerikler (Gizle-)

Hepatit B Nedir?

Hepatit B, karaciğerinizi etkileyen viral bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon, karaciğer dokularında iltihaplanmaya neden olur. Başlangıçta genellikle kısa süreli bir akut enfeksiyon olarak ortaya çıkar. Ancak bazı kişilerde, hiç geçmeyen kronik bir enfeksiyona dönüşebilir. Uzun süreli iltihaplanma, zamanla karaciğerinize ciddi hasarlar verebilir. Bu durum, siroz ve karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Diğer kronik karaciğer hastalıkları gibi hepatit B enfeksiyonu da belirti göstermeden bu hasarı verebilir ve pek çok kişi enfekte olduğunun farkında olmayabilir.¹

Peki, Hepatit B adı nereden gelir? Karaciğeri enfekte edebilen ve iltihaplanmaya neden olan birkaç farklı virüs vardı. Bunlar arasında Hepatit A, B, C, D ve E bulunur. Her biri nasıl bulaştığı, vücudu nasıl etkilediği ve nasıl tedavi edildiği (veya önlenmesi) açısından birbirinden farklıdır. Örneğin Hepatit B'nin bazı ayırt edici özellikleri arasında, güvenli ve etkili bir aşısının bulunması yer alır.¹

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), tüm çocuklara doğumdan hemen sonra aşılama yapılmasını önermektedir. Çünkü Hepatit B, özellikle çocukları etkileyen bir enfeksiyondur. Enfekte olan yetişkinlerin sadece %5'i kronik enfeksiyon geliştirirken, 6 yaşından küçük çocukların %30'u kronik enfeksiyon geliştirir. Hepatit B, vücut sıvıları yoluyla yayıldığı için bebekler doğum esnasında enfekte olabilir. Unutmayın; kronik hepatit B tedavi edilebilir ancak iyileştirilemez. Antiviral ilaçlar enfeksiyonu kontrol altına alsa da ömür boyu karaciğere iyi bakmak şarttır.¹

Hepatit B Çeşitleri Nelerdir?

Hepatit B, karaciğerde iltihaplanmaya yol açan bir virüsün neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon iki ana forma ayrılır: akut ve kronik. Her iki form da farklı tedavi yöntemleri gerektirir ve hastalar üzerinde farklı etkilere sahiptir. Aşağıda akut ve kronik Hepatit B’nin karaciğer üzerindeki potansiyel etkilerini inceleyebilirsiniz:

Akut Hepatit B

Akut Hepatit B enfeksiyonu, genellikle altı aydan daha kısa sürer. Bağışıklık sistemi, bu süre zarfında virüsü vücuttan atabilir ve kişi birkaç ay içinde tamamen iyileşebilir. Hepatit B virüsü ile yetişkin yaşta ilk kez karşılaşanların çoğu akut enfeksiyon geçirir ancak bu durum, bazı durumlarda kronik enfeksiyona dönüşebilir. Akut enfeksiyon genellikle belirgin semptomlar gösterir ancak bazı kişiler hafif semptomlarla veya hiçbir belirti göstermeden de enfeksiyonu atlatabilir.²

Kronik Hepatit B

Kronik Hepatit B enfeksiyonu, altı ay veya daha uzun süren bir hastalıktır. Bu durum, bağışıklık sisteminin virüsle mücadele edemediği durumlarda ortaya çıkar ve ömür boyu sürebilir. Kronik Hepatit B, siroz gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Enfeksiyon, genellikle belirgin semptomlar göstermeden sessizce ilerler ancak bazı kişiler sürekli yorgunluk ve akut Hepatit'in hafif semptomları gibi devam eden belirtiler yaşayabilir. Özellikle yeni doğanlar veya 5 yaşından küçük çocuklarda enfeksiyonun kronikleşme riski daha yüksektir. Kronik enfeksiyon, on yıllar boyunca fark edilmeden ilerleyebilir ve kişi ciddi karaciğer hastalıkları nedeniyle ağır bir şekilde hasta olana kadar belirlenemeyebilir.²

Hepatit B Belirtileri Nelerdir?

Hepatit B, belirtiler açısından oldukça çeşitlilik gösteren bir enfeksiyondur. Bazı kişilerde hiç belirti gözlenmezken bazılarında ise belirtiler hafiften şiddetliye doğru değişebilir. Hem akut hem de kronik enfeksiyon dönemlerinde belirtiler görülebilir ya da görülmeyebilir. Hatta hiç belirti göstermeyen kişiler dahi bulaşıcı olabilir.^1,2 İşte Hepatit B'nin yaygın belirtileri:

Ateş

Hepatit B enfeksiyonunun sık rastlanan belirtilerinden biri ateştir. Ateş genellikle vücudun enfeksiyonla mücadele ettiğinin bir işaretidir.^1,2

İştah Kaybı

Enfekte kişilerde özellikle enfeksiyonun ilk dönemlerinde görülen bir diğer belirti ise iştah kaybıdır. Bu durum, genel sağlık durumunun bozulmasına ve kilo kaybına yol açabilir.^1,2

Bulantı ve Kusma

Hepatit B, mide bulantısı ve kusmayı tetikleyebilir, bu da vücudun enfeksiyonla başa çıkmaya çalışmasının bir sonucudur.^1,2

Karın Ağrısı

Karın bölgesinde rahatsızlık ve ağrı, Hepatit B enfeksiyonunun belirgin bir belirtisidir. Ağrı, karaciğerin bulunduğu sağ üst kadranda yoğunlaşabilir.^1,2

Halsizlik ve Yorgunluk

Enfeksiyon sırasında ortaya çıkan genel bir halsizlik ve yorgunluk hissi, vücudun virüsle savaşmak için harcadığı enerjinin bir göstergesidir.^1,2

Eklem Ağrısı

Hepatit B, bazı hastalarda eklem ağrılarına neden olabilir. Bu ağrılar genellikle rahatsız edici seviyededir ve günlük aktiviteleri etkileyebilir.^1,2

Diğer Belirtiler

Hepatit B'nin yol açtığı karaciğer rahatsızlıklarının diğer belirtileri arasında cilt ve göz aklarında sararma (sarılık), koyu renkli idrar, açık veya kil rengi dışkı, ayrıca karın, kollar ve bacaklarda sıvı birikimiyle oluşan ödem yer alır. Akut enfeksiyonda bu belirtiler, hastalığın daha şiddetli bir reaksiyon gösterdiğinin işareti olabilir. Kronik enfeksiyonda ise belirtiler hafif ve belirsiz olabilir veya yıllar boyunca hiçbir belirti göstermeyebilir.^1,2

Hepatit B enfeksiyonuna maruz kaldığınızı ya da belirtilerini gösterdiğinizi düşünüyorsanız derhal bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmelisiniz. Maruz kalmanın ardından 24 saat içinde alınacak önleyici tedavi, enfeksiyon riskinizi azaltabilir.^1,2

Hepatit B Bulaşıcı mı?

Hepatit B bulaşıcı bir hastalıktır. Enfekte kişilerin kanı, tükürüğü, vajinal sıvıları ve menisi gibi vücut sıvılarıyla temasa geçilmesi yoluyla yayılabilir. Ayrıca, enfekte bir anneden bebeğine de geçmesi mümkündür. Hepatit B, özellikle doğum sırasında anneden çocuğa (perinatal) veya küçük çocuklar arasında kan yoluyla (yatay bulaşma) bulaşır. Virüs; iğne batması, dövme, piercing yapımı, enfekte kan ve vücut sıvılarına maruz kalma gibi yollarla da yayılabilir. Cinsel yolla bulaşma, aşılanmamış ve birden fazla cinsel partneri olan kişilerde daha yaygındır. Ancak, Hepatit B aşısı virüse karşı neredeyse %100 koruma sağlar ve genellikle doğumdan hemen sonra uygulanır.^3,4

Peki, “Hepatit B aşısı nerede yapılır?” Hepatit B aşısı, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından sağlanmakta ve ücretsiz olarak uygulanmaktadır. Bu aşı, sıfır yaş grubu bebeklere ve risk altında olan bireylere yönelik olarak ülke genelindeki tüm sağlık ocaklarında yaptırılabilir. Aşı, özellikle yeni doğan bebeklere ve Hepatit B virüsüne maruz kalma riski yüksek olan kişilere önerilir. Sağlık ocaklarını ziyaret ederek veya ilgili sağlık kuruluşlarına başvurarak Hepatit B aşısı hakkında daha fazla bilgi alabilir ve aşınızı yaptırabilirsiniz.^3,4

Hepatit B Nasıl Bulaşır?

Hepatit B, enfekte bir kişinin kanı veya diğer vücut sıvılarıyla doğrudan temas yoluyla bulaşır. En yaygın bulaşma yolları arasında enfekte kanın yaralara veya mukozal yüzeylere temas etmesi, kontamine iğnelerin kullanımı ve enfekte anneden bebeğe doğum sırasında geçişi bulunur. Ayrıca enfekte kişilerin tükürüğü, semen, vajinal sıvılar ve adet kanı gibi sıvılar aracılığıyla cinsel temas yoluyla da bulaşabilir. Dolayısıyla; korunmasız cinsel ilişki, dövme ve piercing gibi uygulamalar sırasında kullanılan kontamine aletler de risk faktörleridir.^2,3

Hepatit B Nelere Sebep Olabilir?

Hepatit B, özellikle kronik enfeksiyon durumunda çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Akut Hepatit B enfeksiyonu nadiren de olsa akut karaciğer yetmezliğine sebep olabilir. Bu da hayatı tehdit eden bir acil durumdur ve en kısada aksiyon alınması gerekir.¹ Peki, kronik Hepatit B'nin yol açabileceği komplikasyonlar nelerdir?

Hepatit D

Hepatit D, yalnızca Hepatit B ile enfekte olan kişileri etkileyen başka bir viral hepatit enfeksiyonudur. Kronik Hepatit B'ye sahipseniz, her iki virüsü de kapabilirsiniz. Bu durum süperenfeksiyon olarak adlandırılır ve karaciğere olan stresi iki katına çıkararak akut karaciğer yetmezliğine yol açabilir.¹

Siroz

Kronik karaciğer iltihabı, bazı kişilerde siroza neden olur. Bu durum uzun zaman alır ve karaciğerin genel sağlığı gibi birçok faktöre bağlıdır. Siroz, yaralı karaciğer dokularının yavaş yavaş yara dokusu ile değiştirilmesiyle meydana gelir. Yara dokusu, karaciğerin işlevini durdurur ve bu da kronik karaciğer yetmezliğine yol açabilir.¹

Kronik Karaciğer Yetmezliği

Kronik karaciğer yetmezliği, karaciğerin zamanla işlevini kaybetmesi sürecidir. Genellikle sirozun ardından gelir. Yavaş ilerlese de kronik karaciğer yetmezliği hayatı tehdit eder çünkü fonksiyonel bir karaciğer olmadan yaşamak mümkün değildir. Karaciğer yetmezliği ilerledikçe hayatı tehdit eden yan etkilere de neden olabilir ve bu durumun tek çözümü karaciğer naklidir.¹

Hepatit B’den Korunmak İçin Ne Yapılmalı?

Hepatit B'den korunmak için ilk yapılması gereken aşı olmaktır. Peki, “Hepatit B aşısı neden yapılır?” yaptırmaktır. Çünkü Hepatit B aşısı, virüsten korunmanın en etkili yoludur. Aşı, genellikle bir ay arayla iki enjeksiyon veya altı ay içinde üç veya dört enjeksiyon şeklinde uygulanır. Hepatit B aşısı, virüsü taşımayan 19 ila 59 yaş arası yetişkinlere tavsiye edilir. Ayrıca yeni doğanlar, doğumda aşılanmamış çocuklar ve ergenler, gelişimsel engelli kişilerin bulunduğu merkezlerde çalışan veya yaşayanlar, Hepatit B taşıyan biriyle birlikte yaşayanlar ve kanla temas eden sağlık çalışanları için de şiddetle önerilir. Ayrıca, birden fazla cinsel partneri olanlar ve Hepatit B taşıyan birinin cinsel partnerleri de aşıyı yaptırmalıdır.²

Hepatit B riskini azaltmanın diğer yolları arasında cinsel partnerinizin Heptatit B durumunu bilmek, bilinmeyen bir partnerle korunmasız cinsel ilişkiye girmemek, her cinsel ilişkide yeni lateks veya poliüretan prezervatif kullanmak, uyuşturucu kullanmamak, dövme ve piercing yaptırırken dikkatli olmak ve kullanılan ekipmanın nasıl temizlendiğini sormak yer alabilir.²

Hepatit B Tedavisi Nasıldır?

Hepatit B tedavisi, hastalığın akut veya kronik olmasına göre değişir. Akut Hepatit B'de genellikle yetişkinlerde kendi kendine iyileşme görüldüğü için özel bir tedavi gerekmez. Ancak ciddi semptomlar için ağrı kesicilerden ve IV sıvılarından yararlanılabilir. Kronik Hepatit B'de ise tedavi, karaciğer hastalığı belirtileri gösteren kişilere uygulanır. Oral antiviral ilaçlar, virüsün çoğalma hızını yavaşlatır ve karaciğerin zarar görmesini engelleyebilir. Interferon enjeksiyonları ve ciddi hasar durumunda karaciğer cerrahisi veya nakli seçenekleri de bulunmaktadır. Tedaviye ek olarak alkol tüketiminden kaçınma ve sağlıklı bir diyet uygulama gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilir.⁵

Hepatit B Kendiliğinden Geçer mi?

Özellikle akut Hepatit B enfeksiyonu olan yetişkinlerde virüs kendiliğinden geçebilir. Çoğu yetişkin, bağışıklık sisteminin virüsü başarıyla temizlemesi sayesinde enfeksiyonu kendi kendine atlatır ve tamamen iyileşir. Bu süreç birkaç hafta ila birkaç ay sürebilir. Ancak, bu durum enfekte olan herkes için geçerli değildir. Özellikle yeni doğanlar ve küçük çocuklar, enfeksiyonu kronik bir hale getirme riski daha yüksek olan gruplardır. Bu nedenle, Hepatit B enfeksiyonunun gelişimi bireysel sağlık durumuna ve bağışıklık sistemine bağlı olarak değişkenlik gösterir.⁵

Kimler Hepatit B Aşısı Olmalı?

Hepatit B aşısı, çeşitli risk faktörleri olan veya belirli yaş gruplarına mensup kişilere önerilen önemli bir koruyucu sağlık önlemidir. Aşağıdaki gruplar için Hepatit B aşısı önerilebilir.⁵

• Yeni Doğan Bebekler
• Çocuklar ve Ergenler
• Sağlık Çalışanları
• Kronik Karaciğer Hastalığı Olanlar
• Diyaliz Hastaları
• Cinsel Yolla Bulaşan Hastalığı Olanlar
• Hepatit B Taşıyıcısı ile Aynı Evde Yaşayanlar
• Yüksek Hepatit B Prevalansına Sahip Bölgelere Seyahat Edenler⁵

Hepatit B Aşısı Kaç Yıl Korur?

Hepatit B aşısı, uzun süreli hatta ömür boyu koruma sağlayabilir. Çoğu insan için tam bir aşı serisi (genellikle üç doz) aldıktan sonra ömür boyu süren bağışıklık gelişir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve diğer sağlık otoriteleri, sağlıklı bireylerde aşının tamamlanmasının ardından ek bir doza veya takip booster aşılarına genellikle gerek olmadığını belirtir.³

Ancak, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde veya sürekli yüksek risk altında olan kişilerde, antikor seviyeleri düzenli olarak kontrol edilebilir ve gerekirse ek dozlar önerilebilir. Ek dozlar, özellikle sağlık çalışanları, hemodiyaliz hastaları ve immünokompromize bireyler için geçerlidir.³

Hepatit B'den Nasıl Kurtulabilirim?

Yetişkinlerin çoğu Akut Hepatit B’den bağışıklık sistemleri sayesinde tamamen temizlenebilir. Ancak kronik Hepatit B’den kurtulmak nispeten daha zor olabilir çünkü kronik Hepatit B ömür boyu süren bir enfeksiyon olabilir. Kronik Hepatit B tedavisi, virüsün çoğalmasını yavaşlatmayı ve karaciğer hasarını önlemeyi amaçlar ancak hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz. Antiviral ilaçlar ve düzenli tıbbi takip, hastalığın yönetilmesinde kilit rol oynar. Ayrıca, sağlıklı bir yaşam tarzı ve düzenli doktor kontrolü, durumun kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.^1,2,3

Hepatit B Taşıyıcısı ve Hastası Arasındaki Fark Nedir?

Hepatit B taşıyıcısı, enfeksiyona sahip olmasına rağmen hastalığın hiçbir belirtisini göstermeyen kişilerdir. Bu bireyler, genellikle düşük viral yüke sahiptirler; yani vücutlarında çok az miktarda virüs bulunur. Taşıyıcılar, virüsün başkalarına bulaşmasını önlemek için belirli önlemler alabilirler. Buna karşın Hepatit B hastaları enfeksiyonun tipik belirtilerini gösterir ve genellikle yüksek viral yüklere sahiptirler. Bu da onların daha fazla tedavi ve tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyduğu anlamına gelir. Taşıyıcıların aktif hastalık belirtisi göstermemesi, onların diğer insanlara bulaştırma riskini azaltabilir ancak tamamen ortadan kaldırmaz.⁶

Bu noktada “Hepatit B taşıyıcısı kaç yıl yaşar?” sorusunun yanıtını merak ediyor olabilirsiniz. Hepatit B taşıyıcısı olan kişilerin yaşam süresi, virüsün karaciğere verdiği zararın derecesine ve diğer sağlık koşullarına bağlı olarak değişebilir. Birçok Hepatit B taşıyıcısı, enfeksiyonun belirgin bir etkisi olmadan normal bir yaşam sürebilir. Ancak, kronik Hepatit B enfeksiyonu zamanla karaciğer hasarına neden olabilir. Bu da siroz gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu tür komplikasyonlar yaşam süresini etkileyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.⁶

Bu nedenle düzenli tıbbi takip ve uygun tedavi, Hepatit B taşıyıcılarının sağlık durumlarını iyileştirebilir ve potansiyel komplikasyonları önleyebilir.⁶
Hepatit B hakkındaki detayları öğrendiniz. Bunun yanı sıra prezervatif çeşitleri, cinsel hastalıklardan korunma ya da “HPV Aşısı Neden Yapılır?” gibi konularda da bilgi almak için içeriklerimizi okuyabilirsiniz.

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4246-hepatitis-b
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hepatitis-b/symptoms-causes/syc-20366802
• https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b#:~:text=It%20can%20spread%20through%20contact,boosters%20a%20few%20weeks%20later
• https://www.ttb.org.tr/TD/TD67/9.html#:~:text=Hepatit%20%2DB%20a%C5%9F%C4%B1s%C4%B1%20t%C3%BCm%20T%C3%BCrkiye,olarak%20t%C3%BCm%20sa%C4%9Fl%C4%B1k%20ocaklar%C4%B1m%C4%B1zda%20uygulanmaktad%C4%B1r
• https://www.webmd.com/hepatitis/digestive-diseases-hepatitis-b
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/hepatitis-b-carrier#:~:text=Hepatitis%20B%20carriers%20are%20people,the%20virus%20in%20their%20body