15.11.2023
Vajinismus, kadınların pelvik taban kaslarının istemsiz olarak kasılması veya sıkışması sonucu vajinal penetrasyonun ağrılı veya imkansız hale geldiği bir cinsel işlev bozukluğudur. Bu durum, cinsel ilişki, pelvik muayene veya tampon kullanımı gibi vajinal penetrasyon denemeleri sırasında ortaya çıkar. Vajinismus belirtileri arasında pelvik ağrı, vajinal penetrasyonun imkansızlığı, tampon kullanma zorluğu ve cinsel ilişkiden kaçınma yer alır. Bu içeriğimizde vajinismusun ne olduğunu, belirtilerini ve olası nedenlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
İçerikler (Gizle-)
Vajinismus Nedir?
Vajinismus Türleri Nelerdir?
Birincil (Primer) Vajinismus
İkincil (Sekonder) Vajinismus
Vajinismus Belirtileri Nelerdir?
Vajinismus Neden Olur?
Vajinismuslu Kadın Hamile Kalabilir mi?
Vajinismus Tanısı İçin Hangi Hekime Başvurulur?
Vajinismus Tedavisi Nasıldır?
Cinsel Terapi ve Cinsel Eğitim
Aşamalı (Progresif) Duyarsızlaştırma
Vajinal Dilatörler
Psikoterapi / Bilişsel Davranışçı Terapi
Fiziksel Terapi
Pelvik Taban Fizyoterapisi
İlaç Tedavileri
Vajina, kadın üreme sisteminin bir parçasıdır, rahmin alt kısmını vücudun dışına bağlar. Vajinismus, vajinal penetrasyon sırasında pelvik taban kaslarının istemsiz olarak kasıldığı bir cinsel işlev bozukluğudur. Pelvik taban kasları, aynı zamanda kalça kemiği olarak da bilinen pelvisin tabanı boyunca hamak benzeri şekil oluşturan bir grup kası içerir. Pelvik organları yerinde tutan pelvik taban kasları; vajina, mesane ve rektum gibi organların düzgün çalışmasını sağlar. Bu kasların istemsiz kasılması, vajinal penetrasyonu ağrılı hatta imkansız hale getirebilir. Penis, parmak, tampon veya tıbbi bir alet gibi herhangi bir şeyin vajinaya girmeye çalışmasıyla meydana gelen spazmlar, hafif ya da şiddetli olabilir.
Vajinismus yaşayan kadınlar, vajinal penetrasyon sırasında ağrı ve kas spazmının yanı sıra anksiyete de yaşayabilir. Kadınlara özgü cinsel işlev bozuklukları arasında yer alan vajinismus, tedavisi olan bir durumdur. Ayrıca vajinismus, bu sorunu yaşayan kadınların cinsel aktivitelerden hiç keyif almadığı anlamına gelmez. Vajinismusu olan kadınlar cinsel zevk hissedebilir, cinsel arzu duyabilir ve orgazm yaşayabilir.1,2,3
Vajinismus, temelde birincil (primer) ve ikincil (sekonder) vajinismus olmak üzere iki ana türde sınıflandırılır:
Birincil vajinismus, kadının hiçbir zaman cinsel ilişkiye giremediği ve vajinasına herhangi bir şey yerleştirilemediği durumdur. Tedavi edilmediği takdirde primer vajinismus, ömür boyu vajinismus olarak da adlandırılır.
İkincil vajinismus yaşayan kadınlar, daha önce ağrısız cinsel ilişki yaşamalarına rağmen çeşitli nedenlerle ilişkiye girmekte zorlanabilir ya da cinsel ilişli imkansız hale gelebilir. Kazanılmış vajinismus olarak da adlandırılan bu durum; zor bir doğum, taciz gibi tetikleyici bir olay sonrasında ortaya çıkar.1,2,3
Vajinismus aynı zamanda genel vajinismus veya durumsal vajinismus olarak da tanımlanır. Genel vajinismus, her türlü vajinal penetrasyona yanıt olarak ortaya çıkan semptomları ifade eder. Durumsal vajinismus ise belirli türdeki penetrasyona yanıt olarak ortaya çıkan semptomları anlatır. Örneğin durumsal vajinismus yaşayan bir kadın, vajinasına kolaylıkla tampon yerleştirebilirken kadın doğum muayenesinde zorlanabilir.4
Vajinismusu taklit edebilecek farklı bozukluklar da bulunur. “Vajinismus değilim ama ilişkiye giremiyorum.” diyorsanız doktorunuz bu bozuklukları teşhis edebilmek çeşitli testler isteyebilir. Vajinismusa benzer şekilde ortaya çıkabilen bozukluklar şunlardır:
Vajinismus belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Vajinismusun en karakteristik belirtisi, vajinayı çevreleyen pelvik taban kaslarının istemsiz olarak kasılması veya sıkılaşmasıdır. Söz konusu istemsiz kasılmalar, vajinayı çok dar hale getirir. Bu da ağrılı cinsel ilişki yaşanmasına veya cinsel ilişkinin tamamen imkansız hale gelmesine neden olabilir. Vajinismusun başlıca belirtileri şunları içerebilir:
Vajinismus sorunu olan kadınlar ayrıca utanç, korku ve anksiyete gibi duygusal belirtiler de yaşar. Bu duygular, daha önceki vajinal penetrasyon deneyimlerindeki başarısızlıkla ilgili olabilir. Tüm bu belirtiler istemsiz gerçekleşir, yani kadın tedavi olmadan bunları kontrol edemez. Bekarlarda vajinismus belirtileri, ilk gece korkusu olarak kendini gösterebileceği gibi vajinal ilişki denemelerinde ya da pelvik muayene sırasında da ortaya çıkabilir.1,2,3
Vajinismusa tam olarak neyin neden olduğunu henüz anlaşılamamıştı ve bu konuda daha fazla bilimsel araştırma gereklidir. Mevcut araştırmalar, bu durumun gelişmesinde çeşitli fiziksel ve duygusal faktörlerin etkili olabileceğini ortaya koyar. Bu faktörler şunları içerebilir:
Bazı kadınlar menopoz sonrası vajinismus geliştirebilir. Östrojen seviyelerinin düşmesiyle birlikte vajinal kuruluk ve esnekliğin kaybı cinsel ilişkiyi ağrılı veya imkansız hale getirebilir.
Cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olan ve penetrasyonu kimi zaman imkansız hale getiren vajinismus, hamileliği de zorlaştırabilir. Vajinismuslu kadınlar, uygun tedavi süreçlerinden sonra cinsel ilişkiye girebilir ve hamile kalabilir. Tedaviye dirençli ve şiddetli vajinismus vakalarında, hamilelik için tüp bebek gibi tedavi yöntemlerine de başvurmak mümkündür.5
Vajinismus tanısı için kadın doğum uzmanına başvurmak gerekir. Tedavi sürecinde ise psikiyatrist desteği devreye girebilir. Vajinismus tanısı koymak için doktorunuz, hem fiziksel muayene gerçekleştirir hem de tıbbi ve cinsel geçmişinizi detaylıca sorgular. Tanı süreci, genellikle vajinismusun ne zaman ve ne sıklıkta meydana geldiği ve bu durumu neyin tetiklediği gibi sorularla başlar. Verdiğiniz bilgiler, kasılmaların altında yatan temel nedenlere dair önemli ipuçları sağlayabilir.
Vajinismus şüphesi taşıyan kadınlara enfeksiyon veya skar dokusu araştırması için pelvik muayene de önerilir. Ancak pelvik muayene bazı hastalar için oldukça zorlayıcı olabilir. Doktor, muayeneyi mümkün olduğunca rahat hale getirmek için nazik bir yaklaşım sergileyebilir ve farklı yöntemler deneyebilir. Her adımı anlatarak ve hastasından yardım isteyerek onu rahatlatabilir. Pelvik muayene sonucunda vajinismusun fiziksel bir nedeni olmadığı anlaşılırsa doktorunuz semptomlarınızın psikiyatrik açıdan değerlendirilmesini isteyebilir.3
Vajinismus, kadınların yaşam kalitesini etkileyebilen ancak tedavi edilebilen bir cinsel işlev bozukluğudur. Vajinismus tedavisi; kişinin özel durumuna, belirtilerin şiddetine göre değişiklik gösterebilir ve mutlaka sağlık profesyonellerinin rehberliğinde uygulanmalıdır. İşte, başlıca vajinismus tedavi yöntemleri:
Cinsel terapi yaklaşımı, vajinismuslu hastaya cinsel anatomiyi, cinsel uyarılmayı ve ilişki sırasında vücudun nasıl tepki verdiğini anlatmayı içerir. Cinsel terapi ve eğitim, bireysel veya çift olarak alınabilir. Terapi ve eğitim süreci, bireylerin ağrılarını ve vücutlarının geçirdiği süreçleri anlamalarına yardımcı olarak onları rahatlatabilir.
Vajinismus tedavisinde temel yöntemlerden biri olan progresif duyarsızlaştırma, kişinin penetrasyona yavaşça ve kademeli olarak alıştırılmasını amaçlar; bu süreç, kişinin ağrı duymadan vajinal açıklığa yakın bölgelere dokunmasıyla başlar ve her geçen gün dokunuşun vajinal açıklığa daha da yaklaşmasını içerir. Vajina çevresine rahatça dokunabilen kişi, daha sonra vajinal dudaklara dokunmayı ve bir parmak sokmayı deneyebilir. Ağrısız bir şekilde parmak sokabilen kişi, sonraki aşamada plastik bir dilatör kullanmayı ve bunu kasların basınca alışması için 10-15 dakika süreyle içinde tutmayı öğrenir. Daha büyük dilatörlerle devam eden kişi, partnerine de bu uygulamayı nasıl yapacağını öğretebilir ve sonunda, partnerinin penisini vajina içine sokmadan yakınına yerleştirmesine izin verebilir. Kişi bu duruma tamamen alıştığında, çift yavaş yavaş cinsel ilişkiye geçiş yapabilir. Bu terapi süreci, özellikle anksiyete gibi psikolojik nedenler söz konusu olduğunda rahatlama tekniklerini öğrenmeyi de içerebilir.
Vajinismus tedavisinde kullanılan vajinal dilatörler, çubuk şekilli ve konik uçlu aletlerdir. Farklı çaplara sahip olan vajinal dilatörler, aşamalı olarak kullanılır. Düzenli vajinal dilatör kullanımı, vajinal kasların zamanla esnemesine yardımcı olur. Ayrıca partnerinizin bu süreçte size yardımcı olması, yakınlığınızı artırabilir ve tedaviyi daha rahat bir deneyime dönüştürebilir.
Kadın doğum uzmanı, vajinismusun psikiyatrik kökenli olduğu düşünüyorsa hastayı ruh sağlığı uzmanlarına yönlendirebilir. Bireysel veya çift psikoterapileri, bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemlerle vajinismusun tedavisi mümkün olabilir.
Pelvik taban kaslarınızla ilgili zorluklar yaşıyorsanız, bir fizik tedavi uzmanı vajinal dilatör kullanımı, derin rahatlama teknikleri ve pelvik taban kaslarına yönelik vajinismus egzersizleri konusunda size rehberlik edebilir. Bu egzersizler, pelvik taban kaslarının kontrolünü geliştirmek için kasılma ve gevşeme aktivitelerini veya Kegel egzersizlerini içerebilir.
Pelvik taban kaslarına dair farkındalığı ve bu kasların kontrolünü artırmayı hedefleyen fizyoterapi, vajinismuslu kadınların penetrasyon denemelerinde yaşadıkları ağrıyı hafifletmeye ve penetrasyon kaygılarını yenmeye yardımcı olmayı hedefler.
Penetrasyon sırasında yaşanan ağrıyı hafifletmek ve pelvik taban kaslarını rahatlatmak için lidokain gibi topikal jeller veya botoks enjeksiyonları gibi tedaviler önerilebilir. Vajinismusun psikiyatrik kökenli olduğu tespit edilirse altta yatan psikolojik sorunların tedavisine destek olacak ilaçların kullanımı gerekebilir.3,4
Cinsel işlev bozuklukları hem erkeklerde hem de kadınlarda meydana gelebilir ve genellikl kişiye özel bir tedavi planıyla uzman doktorlar tarafından tedavi edilebilir. Vajinismus yaşıyorsanız bu durumun sizin elinizde olmadığını unutmayın, ancak bu tür cinsel işlev bozuklukları ilişkilerinizi ve yaşam kalitenizi etkileyebileceği için tıbbi destek almaktan kaçınmayın. Cinsel hayatla ilgili daha fazla fikir sahibi olmak için Erken Boşalma Nedenleri ve Cinsel İlişkiden Sonra Kanama gibi farklı temalardaki içeriklerimizi de okuyabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
Önerilen Bloglar
Genital Siğil Nedir Kondilom Neden Olur ve Nasıl Geçer
Genital siğil, cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında en yaygın görülen tıbbi bir durumdur.
Devamını OkuSeksin Faydaları Nelerdir
Düzenli ve güvenli seks hayatı, keyifli bir deneyimden çok daha fazlasını sunar
Devamını OkuEvlilikte Cinselliği Canlı Tutmanın Yolları Nelerdir
Cinselliğin bir ilişkinin sağlıklı ve mutlu bir şekilde sürmesi için en önemli etkenlerden biri olduğu düşünülür.
Devamını Oku