Prezervatif (Kondom) Nedir? Nasıl Kullanılır?

İçerikler (Gizle-)

Prezervatif yani kondom, cinsel yolla bulaşan HIV, HPV virüsü gibi enfeksiyonlardan, hastalıklardan ve istenmeyen gebelikten korunmaya yardımcı olan korunma yöntemlerinden bir tanesidir. Prezervatifler bir bariyer oluşturarak enfeksiyonlardan korunmaya yardımcı olurken spermlerin yumurta ile buluşmasını engelleyerek de istenmeyen gebelikleri büyük oranda engeller.¹ Prezervatif nedir? Kondom nasıl kullanılır? Prezervatif ile ilgili merak edilenler için yazının devamını inceleyebilirsiniz.

Prezervatif (Kondom) Nedir?

Prezervatifler günümüzde doğum kontrol yöntemleri içerisinde en sık tercih edilen yöntemlerin başında gelir. Peki prezervatif ne demek? Prezervatif kelime olarak koruyucu anlamına gelir. Kondom olarak da bilinen prezervatifler; kauçuk malzemeden yapılan ince, koruyucu bir kılıftır. Penise takılarak kullanılan prezervatifler, yapılan bazı araştırmalara göre doğru kullanıldığında istenmeyen gebelikleri %98 oranında engellemeye yardımcı olur. ² Kondom kullanımı, doğum kontrol yöntemi olmasının yanı sıra HIV, hepatit, frengi, bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmaya da yardımcı olur. Erkekler korunma yöntemi olarak sıklıkla kondom kullanmayı tercih eder.

Prezervatif Ne İşe Yarar?

İnsanların vücut sıvıları çeşitli mikroorganizmalar içerir. Semen ve vajinal sıvı içerisinde de HIV, hepatit virüsü gibi virüsler bulunabilir. Vücut sıvıları aracılığıyla bulaşan virüsler ise ciddi enfeksiyon hastalıklarına neden olabilir. Prezervatifler öncelikle bu vücut sıvılarının bulaşmasını engeller. Bunun yanında doğru kullanıldığında spermler prezervatifin içerisinde kalır ve yumurtaya ulaşamaz. Böylece istenmeyen gebelikleri önlemeye yardımcı olur.

Kondom Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

Kondom kullanımının pek çok avantajı vardır. Kondom kullanmanın avantajlarının bir kısmı aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Doğum kontrol yöntemi olarak kullanıldığında başarı oranı oldukça yüksektir. Diğer doğum kontrol yöntemleri ile birlikte de kullanılabilir.³
• Diğer doğum kontrol yöntemlerinden farklı olarak prezervatifler cinsel ilişki sırasında kullanılır. Bu sayede planlanmayan cinsel ilişkilerde kullanıma uygundur.²
• Prezervatiflerin içerisinde herhangi bir hormon bulunmaz.⁴
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan çiftlerin her ikisini de korumaya yardımcı olur.
• Prezervatif kullanmanın çoğunlukla herhangi bir yan etkisi yoktur. Nadiren üretiminde kullanılan malzemelere karşı alerjik reaksiyon görülebilir.⁵

Prezervatif Nasıl Kullanılır?

Prezervatif kullanımı, cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemenin en etkili yoludur. ³ Peki prezervatif nasıl kullanılır? Kondom kullanmadan önce mutlaka son kullanma tarihi kontrol edilmelidir. Son kullanma tarihi geçen ürünleri kullanmamaya özen gösterilmelidir. Kondom kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kondom kullanımından önce ellerin temiz olması ve ellerde krem, losyon gibi herhangi bir kimyasal bulunmaması önemlidir.²
• Prezervatifin paketi dikkatli bir biçimde açılmalıdır. Ağızla ya da delici bir maddeyle paketi açmaya çalışmak prezervatifin zarar görmesine neden olabilir.^{2 6}
• Prezervatifi çıkarırken tırnakların prezervatife zarar vermediğinden emin olmak gerekir.
• Prezervatifin ucunda az miktarda hava bulunabilir. Paketinden çıkarılan prezervatifin ucundaki hava, baş parmak ve işaret parmağı arasına alınarak nazik hareketlerle çıkarılmalıdır.⁷
• Prezervatifin ucunda spermlerin toplanabileceği kadar alan bırakıldığından emin olunmalıdır. Aksi takdirde spermler dışarıya taşabilir.⁸
• Kondom, cinsel ilişkiye başladıktan sonra değil cinsel ilişki öncesinde takılmalıdır.⁸
• Prezervatif ereksiyon halindeki penise yerleştirilir. Penis yeteri kadar sertleştiğinde prezervatif takılmalıdır.⁸
• Kondom, ereksiyon halindeki penisin başına takılır ve nazik hareketlerle penis boyunca açılır.^{6 7 8}
• Kondomu doğru takmak çok önemlidir. Kondomun yuvarlak kısmının dışarıda olması gerekir. Yanlış takılan kondomlar çıkarılıp tekrar kullanılmamalı, yerine yenisi takılmalıdır.^{6 7 8}
• İlişki sırasında nadiren de olsa kondom zarar görebilir. Bunun önüne geçmek için kayganlaştırıcı özelliği bulunan ürünlerden faydalanılabilir.⁷
• İlişkiden sonra penis hala dik durumdayken dikkatli bir biçimde içerisindeki spermi dökmemeye özen göstererek kondom çıkarılır.^{6 7 8}
• Çıkarılan kondom dikkatli bir biçimde sarılır ve çöpe atılır. Bu aşamada penisin vajinaya temas etmediğinden emin olmak gerekir.^{6 7 8}
• Prezervatifler tek kullanımlıktır. Her cinsel ilişki sırasında yeni bir paket açılmalıdır. Ayrıca ilişki sırasında pozisyon değiştirildiğinde de yeni kondom kullanılması gerekir.^{6 7}

Kondom Çeşitleri Nelerdir?

Prezervatifler cinsel ilişki sırasındaki beklentilere göre farklı tasarlanan ürünlerdir. Ayrıca kondomlar kullanıma göre de farklılık gösterir. Kullanıma göre kondom çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

• Harici kondom: Erkek kondomu olarak da bilinen harici kondomlar, cinsel ilişki öncesinde penise yerleştirilir ve ilişki bittikten sonra çıkarılır. En yaygın kondom çeşidi harici kondomlardır. Harici kondomların farklı çeşitleri bulunur. İçerisinde sperm öldürücü olarak bilinen spermisit içeren kondomlar, spermlerin canlılığını büyük oranda yok eder.⁹ Ancak spermisitlere karşı alerjik reaksiyon görülen kişilerde bu kondomların kullanımı önerilmez. Ayrıca harici kondomlar lateks içeren ve içermeyen olarak da sınıflara ayrılır. Lateks içeren prezervatifler en çok tercih edilen kondom çeşitlerindendir. Bu prezervatifler yüksek oranda uzama özelliğine sahiptir. Ancak lateksli kondomların bir kayganlaştırıcı ile birlikte kullanılması kondomun yırtılmasına neden olabilir. Lateks alerjisi bulunan kişiler için lateks içermeyen kondomlar da mevcuttur. Harici kondom kullanımının yan etkileri yok denilecek kadar azdır. Ancak spermisit veya lateks alerjisi bulunanların seçim yaparken prezervatifin içeriğine dikkat etmesi önerilir.⁹
• Dahili kondomlar: Dahili kondomlar kadın kondomu olarak da bilinir. Harici kondoma kıyasla kullanımının daha zor olması kadın kondomuna olan ilginin düşük kalmasına neden olmaktadır. Ancak günümüzde kadın kondomu kullanımı konusunda da farkındalığın artması ile dahili kondomların kullanımında da gözle görülür bir artış yaşanmaktadır. Dahili kondomlar vajinanın içerisine yerleştirilerek kullanılır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmada etkili olan dahili kondomlar, genellikle lateks içermeyen poliüretan malzemeden üretilir.¹⁰ Bu özelliği sayesinde kadın kondomu kullanımı sırasında alerjik reaksiyon gelişme olasılığı oldukça düşüktür. Kadın kondomları iki kısımdan oluşur. Kapalı uçlu olan iç halka vajinanın içerisine, dış halka ise vajinanın dış yüzeyini kaplayacak şekilde yerleştirilir. Kadın kondomlarının en büyük avantajlarından bir tanesi herhangi bir hazırlığa gerek olmadan cinsel ilişkiden çok önce bile yerleştirilebilmesidir. Ancak kadın kondomu kullanılırken kondomun doğru yerleştirildiğinden emin olmak gerekir. Aksi takdirde gerekli korumayı sağlamada başarısız olabilir.⁸

Prezervatif Boyutları Nelerdir?

Doğru prezervatif seçiminin en önemli noktalarından bir tanesi prezervatif boyutlarıdır. Penise uygun olmayan bir prezervatif kullanımı, prezervatiften beklenilen korumayı etkili oranda sağlayamaz. Prezervatif boyutu denildiğinde prezervatif penisin başına geçirilen kısmının genişliğinden ve çapından bahsedilir. Prezervatiflerin paketinin üzerinde hangi genişlik aralığında oldukları yazar. Genel olarak 4 çeşit prezervatif boyutundan bahsedilebilir. Bunlar büyük, orta, küçük ve ekstra küçük prezervatiflerdir. Büyük prezervatifler 56-60 mm, orta prezervatifler 52-60 mm, küçük prezervatifler 49-52 mm ve ekstra küçük prezervatifler 49 mm’den daha az genişliğe sahiptir.¹¹

Doğru Prezervatif Seçimi Nasıl Yapılır?

Doğru prezervatif seçimi için öncelikle prezervatif boyutunun doğru olması gerekir. Prezervatiflerin büyük çoğunluğu lateks malzemeden üretildiğinden esneme özelliğine sahiptir. Bu nedenle prezervatif boyutuna bakarken uzunluğundan ziyade genişliğine dikkat etmek gerekir. Doğru prezervatif; penisi ne çok sıkan ne de çok bol olan kondomdur. Bunun yanı sıra günümüzde pek çok farklı ihtiyaca yönelik üretilen kondomlar mevcuttur. Örneğin; erken boşalma sorunu bulunan erkekler piyasada bulunan, geciktirici özelliği olan prezervatifleri tercih edebilir. Doğru seçilen prezervatifin en önemli özelliği koruyuculuğunun yüksek olmasıdır. Bu nedenle çeşitli yetkili kuruluşlardan onay almış prezervatifleri seçmek önemlidir. 

Doğru seçilen ve kullanılan kondomlar hem cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmaya hem de istenmeyen gebeliklerin önüne geçmeye yardımcı olur. 

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça:

• https://pozitifyasam.org/wp-content/uploads/PDF/KONDOM%20Turkish%20converted.pdf
• https://www.nhs.uk/contraception/methods-of-contraception/condoms/
• https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/9404-condoms
• https://www.healthywomen.org/created-with-support/hormonal-vs-non-hormonal-contraception
• https://www.plannedparenthood.org/learn/birth-control/condom/what-are-the-benefits-of-condoms
• https://pozitifyasam.org/wp-content/uploads/PDF/KONDOM%20Turkish%20converted.pdf
• https://findmymethod.org/tr/birth-control-options/condom/