Hepatit C Nedir? Belirtileri Nelerdir?

İçerikler (Gizle-)

Hepatit C Nedir?

Hepatit C, hepatit C virüsünün (HCV) bulaşmasından sonra gelişen ve kan yoluyla bulaşan bir karaciğer iltihabıdır. Hepatit C, akut veya kronik olabilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tahminlerine göre dünya genelinde yaklaşık 58 milyon kişinin kronik hepatit C ile yaşamını sürdürmektedir. Ancak semptomların ortaya çıkması on yıllar alabildiği için çoğu kişi hepatit C hastası olduğunu bilmez. “Hepatit C öldürür mü?” cevabı merak edilen bir sorudur. Hepatit C tedavi edilmezse uzun yıllar süren kronik iltihaplanma, ciddi sonuçlara yol açabilir. Örneğin, kronik karaciğer hastalığına dönüşebilir ve ileri seviyede karaciğer hasarına yol açabilir. Kronik hepatit C, karaciğer yetmezliği ve karaciğer naklinin önde gelen nedenlerinden biridir. Tüm bu nedenlerle düzenli tarama yaptırmak son derece önemlidir. ^{1 2}

Akut ve Kronik Hepatit C Arasındaki Farklar

Akut ve kronik hepatit C arasında belirgin farklar vardır. Bu farklar hastalığın teşhis edilmesi ve gerekli durumlarda tedaviye başlanması açısından önem taşır.

Akut Hepatit C

Akut hepatit C, enfeksiyondan sonraki ilk 6 ay içinde gelişir. Bu dönemde hastalık çoğu zaman asemptomatiktir. Virüse maruz kalanların yalnızca %20'sinde belirtiler görülür. Belirtiler virüsle maruziyetten 2-12 hafta ortaya çıkabilir ve kendi kendine düzelebilir. Akut aşama genellikle üç aya kadar sürer ve bu süre zarfında kişilerin %20'sinde virüs kendiliğinden temizlenir.

Kronik Hepatit C

Kronik hepatit C, virüsün vücutta uzun süre kalmasıyla oluşur ve belirtileri aylar veya yıllar içinde yavaş yavaş gelişir ve ağırlaşır. Bu nedenle, belirtiler şiddetli hale gelene kadar fark edilmeyebilir. Kronik hepatit C, karaciğerin sürekli iltihaplanmasına ve şişmesine neden olur. Bu durum, siroza neden olarak karaciğere zarar verir ve sonunda kalıcı karaciğer hasarına yol açar. Kronik hepatit C enfeksiyonu tedavi edilmezse karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Kronik hepatit C'den kaynaklanan siroz riski, 20 yıl sonra yaklaşık %25'tir.^{1 3}

Hepatit C Nasıl Bulaşır?

Hepatit C, bulaşıcı bir hastalıktır. Peki, hepatit C neden olur? Hepatit C, hepatit C virüsü nedeniyle ortaya çıkan bir karaciğer hastalığıdır ve kan yoluyla bulaşır. Hepatit C virüsünün riski ihtimali şu durumlarda artar:

• Steril olmayan enjektörlerin ortak kullanımı,
• İş yerinde, özellikle sağlık sektöründe iğneler veya kesici aletlerle temas,
• Sterilize edilmemiş ekipmanla yapılan dövme veya piercing,
• Tıraş bıçağı veya diş fırçası gibi kişisel bakım malzemelerinin paylaşılması,
• Hepatit C virüsü taşıyan partnerle kan teması yaşanan cinsel ilişki.

Hepatit C; gündelik temas, emzirme, sarılma, el sıkışma, öpüşme, sivrisinek ısırıkları, yemek eşyalarını paylaşma, yiyecek veya içecek paylaşma, hapşırma ve öksürmeyle bulaşmaz.^{2 4}

Hepatit C Cinsel Yolla Bulaşır mı?

“Hepatit C bulaşıcı mı?” sorusunun yanı sıra hepatit C’nin cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığı da merak edilir. ​​Hepatit C virüsü, kan yoluyla bulaşır ve cinsel yolla bulaşma riski düşüktür. Kanamaya neden olan cinsel aktiviteler, anal seks ve regl döneminde cinsel ilişki gibi durumlar riski artırır.  Sizde veya partnerinizde HIV, bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan başka bir virüs ya da hastalık mevcutsa, birden fazla cinsel partneriniz varsa hepatit C’nin cinsel yolla bulaşma riski yükselir. Hepatit C virüsü öpüşme, sarılma veya el ele tutuşma yoluyla bulaşmaz.⁵

Hepatit C Belirtileri Nelerdir?

Hepatit C belirtileri, akut ve kronik hepatit C belirtileri olarak iki ayrı başlık altında incelenebilir. İşte, detaylarıyla akut ve kronik hepatit C belirtileri:

Akut Hepatit C Belirtileri

Her uzun süreli hepatit C enfeksiyonu, akut bir evre ile başlar. Akut hepatit C, nadiren belirti gösterir. 

• Ateş,
• Yorgunluk,
• Mide bulantısı,
• Karın ağrısı,
• İştahsızlık,
• Sarılık (ciltte veya gözlerde sararma),
• Vücut ağrıları.

Kronik Hepatit C Belirtileri

Kronik hepatit C genellikle uzun yıllar boyunca belirti göstermez. Kronik hepatit C, teşhis ve tedavi edilmezse i̇leri düzey karaciğer hastalığına neden olabilir. Belirtiler, virüs karaciğere ileri seviyede zarar verdikten sonra ortaya çıkabilir. 

• Sık sık ve kolayca kanama ve morarma,
• Yorgunluk ve halsizlik,
• İştahsızlık,
• Açıklanamayan kilo kaybı,
• Sarılık (ciltte ve gözlerin beyazlarında sararma),
• Koyu renkli idrar,
• Gri veya soluk dışkı,
• Cilt kaşıntısı,
• Karında sıvı birikimi ve şişlik,
• Kollarda, bacaklarda, ayaklarda ödem,
• Düşünme ve hatırlama zorluğu, zihin karışıklığı, uyuklama ve konuşma bozukluğu (hepatik ensefalopati),
• Ciltte örümcek benzeri kan damarları (örümcek anjiyomları),
• Konsantrasyon veya hafıza zorluğu (beyin sisi),
• Uyku bozuklukları,
• Eklem ve kas ağrıları,
• Anksiyete veya depresyon.

Diğer hepatit enfeksiyonları da karaciğeri etkilediğinden belirtiler benzer olsa da hepatit A ve hepatit B belirtileri farklılık gösterebilir.

Hepatit C Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar, HCV enfeksiyonunu teşhis etmek için ilk olarak antikor testi ister. Daha önce HCV virüsüne maruz kalanların vücudu 2-3 ay içerisinde bağışıklık tepkisi olarak hepatit C antikorları üretir. Antikor testinin pozitif sonuç vermesi kişinin virüse maruz kaldığını gösterir, ancak enfeksiyonun devam ettiği anlamına gelmez. Antikor testi pozitif çıkarsa virüsün aktif olup olmadığını belirlemek için ribonükleik asit (RNA) testi yapılır. Aktif HCV enfeksiyonu durumunda etkili bir tedavi planı oluşturmak için kandaki viral yükü ölçmek ve virüsün genotipini belirlemek için ek hepatit C kan testi gerekir. Hepatit C tahlili sonuçları kronik hepatit C'yi işaret ediyorsa karaciğer hasarını değerlendirmek için karaciğer fonksiyon testi, ultrason elastografisi ve karaciğer biyopsisi de yapılabilir.^{1 7}

Hepatit C Tedavi Yöntemleri

Hem akut hem kronik hepatit C, %95 oranında tedavi edebilir. Hepatit C tedavisi, doktorunuzun da onayıyla doğrudan etkili antiviraller (DEA'lar) ile yapılır. DEA’lar, HCV'yi vücuttan uzaklaştırarak karaciğer hasarı riskini azaltır. Doktorunuz tedaviyi genellikle iki veya daha fazla DEA'nın kombinasyonu halinde uygulayacaktır. İlaç seçimi ve tedavi süresi; hastanın genel vücut fonksiyonlarına, karaciğerin durumuna ve virüs türüne (genotip) bağlı olarak değişir. Tedavi bittikten 12 hafta sonra kanda virüs tespit edilemezse hepatit C tedavi edilmiş sayılır. Yine de son bir kez doktor onayı alarak tedavinizin tamamlanıp tamamlanmadığını netleştirmeniz önemlidir.

Hepatit C'den Korunma Yolları

Hepatit C aşısı var mı?” cevabı merak edilen bir sorudur. Hepatit C için henüz bir aşı geliştirilmemiştir. Enfeksiyon riskini azaltmanın en iyi yolu, başka birinin kanıyla temas etmiş olabilecek eşyaları kullanmaktan kaçınmaktır. Bunun için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

• Tıraş bıçağı, tırnak makası, diş fırçası, iğne veya şırınga paylaşmayın.
• Dövme veya piercing yaptırırken lisanslı tesisleri tercih edin.
• Başkalarının açık yarasını temizlerken veya tedavi ederken eldiven takın.
• Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanın.^{6 7}

Hepatit C Hastalarının Bilmesi Gerekenler

Yaşam tarzı alışkanlıkları, hepatit C hastalarının daha uzun ve kaliteli bir yaşam sürmesine katkı sağlar. Alkol tüketimini bırakmak ve karaciğere zarar verebilecek ilaçlardan kaçınmak karaciğer sağlığını korumaya yardımcı olur. Hepatit C hastaları, diğer insanların sağlığını korumak için de çeşitli önlemler almalıdır. Başkalarının kanla temas etmesini önlemek için yaraları kapatmak, kanla temas edebilecek eşyaları paylaşmamak ve sağlık çalışanlarına virüs taşıyıcılığını bildirmek önem taşır. Ayrıca hepatit C hastaları, cinsel ilişki öncesinde partnerlerine enfeksiyondan mutlaka bahsetmeli ve her zaman prezervatif kullanmalıdır.⁶

Cinsellikle ilgili merak ettiklerinizi öğrenmek ve geç boşalma gibi konular hakkında bilgi almak için diğer içeriklerimizi de mutlaka inceleyin!

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça

• https://www.healthline.com/health/hepatitis-c
• https://www.webmd.com/hepatitis/ss/slideshow-hepatitis-c-overview
• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15664-hepatitis-c
• https://www.webmd.com/hepatitis/digestive-diseases-hepatitis-c
• https://www.webmd.com/hepatitis/hepatitis-c-sex4
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/294705
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hepatitis-c