Adet Gecikmesi Neden Olur?

İçerikler (Gizle-)

Adet gecikmesi ya da regl gecikmesi, kadınların büyük çoğunluğunun hayatlarının belirli döneminde karşılaştıkları bir durumdur. Adet gecikmesi mevsim geçişlerinde ya da yoğun stres altında bulunulan bir dönemde görülebileceği gibi farklı sağlık sorunlarının neticesinde de ortaya çıkabilir. Adet gecikmesi en fazla kaç gün olur? Adet gecikmesi için ne yapılır? Adet gecikmesi hakkında tüm merak ettiklerinizi yazımızın devamında okuyabilirsiniz.

Adet Gecikmesi Nedir?

Normal şartlarda sağlıklı her kadın belirli bir yumurta rezerviyle dünyaya gelir. Ergenlik döneminde her ay bu yumurtalardan bir tanesi adet kanamasıyla atılır. Adet kanamasının başladığı ilk gün beyinde bulunan hipofiz bezinden FSH ve LH hormonu salgılanmaya başlar. Bu hormonların etkisiyle yumurtalıklardan seçilen bir tane yumurta hücresi büyümeye başlar. Yumurta hücresinin büyüme süresi yaklaşık olarak 14 gündür. Yeterli olgunluğa ulaşan yumurta hücresi çatlar ve gebelik için kendisini hazırlar.¹ Bu süreçte östrojen hormonu artmaya ve rahim iç dokusu kalınlaşmaya başlar. Rahim iç dokusunun kalınlaşması olası bir gebelikte bebeğin rahme tutunabilmesi içindir. Aynı zamanda bu dönemde yumurtalıklardan salgılanan progesteron hormonunun da etkisiyle rahim iç dokusu kalınlaşmaya devam eder. Eğer bu dönemde yumurta sperm hücresi ile birleşmezse hormonlar azalır ve rahim iç dokusu pul pul dökülmeye başlar. Rahim iç dokusunun dökülmesi adet kanamasını meydana getirir. Bu sürece menstrual döngü adı verilir. Menstrual döngü normal şartlarda 24 ile 38 gün arasında değişir ve genellikle adet kanamasının süresi 2-7 gün arasındadır. Çeşitli faktörlerin etkisiyle adet döngüsü 24 günden kısa 38 günden uzun olabilir. Menstrual döngünün 38 günden daha uzun olması adet gecikmesi olarak ifade edilir.²

Adet (Regl) Gecikmesi Neden Olur?

Regl gecikmesi pek çok farklı faktörün etkisiyle ortaya çıkabilir. Başlıca adet gecikmesi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Gebelik: Cinsel olarak aktif olan her kadının adet gecikmesi yaşaması halinde ilk düşünülmesi gereken gebelik ihtimalidir. Gebelik oluşmaması halinde yumurtlamanın gerçekleşmesinden sonra kandaki östrojen ve progesteron hormonlarının miktarı azalmaya başlar ve bunun neticesinde kalınlaşan rahim iç dokusu dökülür. Ancak gebeliğin başlamasıyla birlikte hormonlar artmaya devam eder, bu durumun neticesinde rahim iç dokusu dökülmez. Bu nedenle gebelik döneminde adet kanaması görülmez.
• Stres: Stres sadece ruh sağlığını olumsuz etkileyen bir durum değildir. Yoğun stres altında olan kişilerde fiziksel sağlık sorunları da görülebilir. Bazen kişinin hayatında olan ani değişiklikler veya travmalar da adet gecikmesine neden olabilir. ³
• Polikistik over sendromu: Polikistik over sendromu olan kadınlarda adet gecikmesi ya da adet döngüsünün düzensiz olması sık rastlanan bir durumdur. Polikistik over sendromunda yumurta hücresi çatlamak için gerekli olan yeterli olgunluğa ulaşamaz, çatlamayan yumurta hücreleri zamanla kistik görünüm kazanır ve ultrasonla incelendiğinde kadının rahminde çoklu kistik oluşumlar görülür. Bu durum adet düzensizliğine ve üreme problemlerine yol açabilir.⁴
• Vücut ağırlığında ani değişiklikler: Hızlı bir biçimde kilo vermek için yapılan sağlıksız diyetler adet gecikmesine neden olabilir. Bunun yanında aşırı kilo artışı da kandaki hormon değerlerini olumsuz etkileyerek adet düzensizlikleri görülmesine sebep olabilir.⁵
• Ağır egzersiz programları: Normal şartlarda sağlıklı beslenmek ve spor yapmak vücut için oldukça faydalıdır. Ancak ağır egzersiz programı uygulayan kişilerde hormon dengesi bozulabilir, buna bağlı olarak adet gecikmesi veya aşırı kanama gibi sorunlar görülebilir.⁶
• Hormon ilaçları: İstenmeyen gebeliklerin önüne geçmek için kullanılan doğum kontrol hapları gibi hormon ilaçları yumurtlamayı engelleyerek adet düzensizliklerine neden olabilir.
• Tiroid bezi hastalıkları: Tiroid bezinin üremeden, metabolizma faaliyetlerini düzenlemeye kadar pek çok önemli görevi vardır. Tiroid bezinden salgılanan serbest T3 ve serbest T4 gibi hormonların olması gerekenden az ya da fazla salgılanması adet gecikmesine neden olabilir. ⁷
• Yumurtalık yetmezliği: Kadınlardaki yumurtalık rezervi ilerleyen yaşla beraber azalmaya başlar. Özellikle 40’lı yaşlara gelindiğinde yumurta rezervindeki azalma hızlanır. Ancak bazı kadınlarda 40 yaşından önce de yumurtalık yetmezliği görülebilir. Adet gecikmesine neden olan durumlardan bir tanesi de yumurtalık yetmezliğidir.
• Mevsimsel adet gecikmesi: Mevsimler insan vücudunda pek çok mekanizmayı etkileyebilir. Bunlardan bir tanesi de kadınlardaki adet döngüsüdür. Yapılan bazı bilimsel çalışmalara göre güneş ışığı, yumurta uyarıcı hormon olarak bilinen FSH salgılanmasına yardımcı olabilir. Bu nedenle yaz ve kış mevsiminde adet gecikmesi, aşırı kanama gibi değişiklikler yaşanabilir.
• Perimenopoz: Perimenopoz, menopoz evresinden önce görülen bir geçiş sürecidir. Bu süreç birkaç ay sürebileceği gibi birkaç sene de sürebilir. Bu dönemde adet gecikmesi ya da adet düzensizliği görülebilir.

Adet Gecikmesi Belirtileri Nelerdir?

Adet gecikmesi belirtileri adet gecikmesine neden olan faktöre bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Adet gecikmesi belirtilerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Beklenen adet tarihinin üzerinden 5 gün geçmiş olmasına rağmen reglinin başlamaması,⁸
• Karın ve kasık bölgesinde hassasiyet, şişlik ve bazı durumlarda ağrı,
• Yüz ve vücut bölgesinde çıkan sivilceler,
• Göğüslerde ağrı ve hassasiyet, 
• İştah artışı,
• Duygusal değişiklikler,
• Hormonlara bağlı olarak baş ağrısı.

Mevsimsel Adet Gecikmesi Hangi Aylarda Olur?

Mevsimsel adet gecikmesi ne kadar sürer? Mevsimsel adet gecikmesi pek çok kadınının hayatının bir döneminde karşılaştığı bir durumdur. Mevsimsel adet gecikmesi vücudun bazal ısısının değişmesi sonucunda ortaya çıkan bir tablodur. Sıcaklığın çok yüksek olduğu yaz aylarında veya soğuk kış aylarında mevsimsel adet değişiklikleri görülebilir. Aynı zamanda gün içerisindeki sıcaklık farkının çok olduğu aylar da adet gecikmesine neden olabilir. Mevsimsel adet gecikmesi ortalama olarak 3 ile 10 gün arasında sürer. Ancak mevsimsel adet gecikmesinde kadının yaşı, vücut kitle indeksi, hormonlarının etkili olabilir. Bu nedenle bu sorulara kesin yanıt vermek doğru değildir.

Adet Gecikmesi Kaç Gün Olur?

Adet gecikmesi kadınların büyük çoğunda belirli dönemlerde görülebilir. Peki adet gecikmesi normal mi? Adet gecikmesi en fazla kaç gün olur? Adet gecikmesi gebeliğin ilk ve en önemli belirtisidir. Gebelik durumunda yaşanan adet gecikmesi normal kabul edilir. Bunun dışında adet gecikmesi çok sık tekrarlanan bir durum değilse ve kadının adet gecikmesine neden olan önemli bir rahatsızlığı bulunmuyorsa, çoğu zaman 5 güne kadar olan gecikmeler de normal kabul edilebilir.⁹ Ancak adet gecikmesinin 10 günü geçmesi halinde alanında uzman bir doktora danışılmasında fayda vardır.

Stresten Adet Gecikmesi Kaç Gün Olur?

Stres vücuttaki pek çok sistemi olumsuz yönde etkileyebilir. Bunlardan bir tanesi de menstrual döngüdür. Stres anında vücutta stres hormonu olarak da bilinen kortizol hormonu salgılanır. Bu hormonun etkisiyle adet gecikmesi yaşanabilir. Dolayısıyla adet gecikmesinin kaç gün olacağı kişiye göre değişebilir. Stresin etkisiyle birkaç günlük adet gecikmesi yaşanabileceği gibi yoğun stres altında bu süre daha uzun olabilir. Yakın birisinin ölümü, iş değişikliği, ayrılık gibi kişinin hayatında ani değişikliklere neden olan durumlarda stres hormonunun etkisiyle adet gecikmesinin süresi uzayabilir, hatta adet döngüsü kesintiye uğrayabilir. Bu nedenle uzayan adet gecikmesi durumunda bir doktordan yardım almak faydalı olabilir.

Adet Gecikmesi Nasıl Hesaplanır?

Adet gecikmesi hesaplama yöntemleri sayesinde, yaşanan adet gecikmesi kolaylıkla tespit edilebilir. Adet gecikmesini hesaplama, düzenli adet gören kadınlarda düzensiz periyotları olan kadınlara göre nispeten daha kolaydır. Örneğin düzenli olarak 30 günde bir adet olan kadının bir sonraki adeti 30. günde başlamazsa adet gecikmesinden söz edilebilir. Önceki periyotlarda adet kanamasının başladığı ve bittiği tarihleri bir yere not etmek adet gecikmesini hesaplamaya yardımcı olabilir.

Adet Gecikmesi için Ne Yapılır?

Cinsel olarak aktif olan kadınların adet gecikmesi yaşaması halinde öncelikle gebelik ihtimalini düşünmesi gerekir. Gebe olup olmadığını anlamak için eczanelerden temin edilebilecek gebelik testleri kullanılabilir veya bir sağlık kuruluşunda gebelik testi yaptırılabilir. Gebelik ihtimalinin olmadığı durumlarda adet gecikmesi için öncelikle en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak kontrollerin yaptırılması önerilir. Doktor kontrolü neticesinde adet gecikmesinin sebebinin fizyolojik bir rahatsızlık olduğu tespit edilirse doktorun önereceği ilaçlar kullanılabilir. Bunun yanı sıra düzenli ve sağlıklı beslenmek, tütün mamulleri ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak adet gecikmesi için yapılacaklar listesi içerisinde sayılabilir. Adet gecikmesinin kaynağı stres gibi çevresel faktörlerse bunları en aza indirmek için rahatlatıcı aktiviteler yapılabilir. Bu dönemde yürüyüş gibi hafif egzersizler yapmak da faydalı olabilir. Adet gecikmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasında ve kontrollerin yaptırılmasında fayda vardır.

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça:

• https://my.clevelandclinic.org
• https://www.pharllc.com
• https://health.clevelandclinic.org
• https://kidshealth.org
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov
• https://www.womenshealth.gov
• https://hhma.org
• https://www.seattlechildrens.org
• https://health.clevelandclinic.org
• https://www.mayoclinic.org
• http://conditions.health.qld.gov.au
• https://www.healthdirect.gov
• https://www.nhs.uk
• https://lifelinepregnancyhelp.org
• https://www.sealthedeal2009.org